Fuqia misterioze e Materies se Err

Fuqia misterioze e Materies se Erret
Saul Perlmutter dhe shkencetare nga NASA duan njehere e mire tei bien per gjurme fuqise misterioze qe e perndan Universin. Ne rast se Energjia e Erret vazhdon gjithmone te rritet ajo madje do te shkepuste edhe objektet qe mbahen nga forca e rendeses.

Saul Perlmutter:
Universi mund te zgjerohet, ngadalsohet dhe dikur te pesoje kolaps. Ose dieka edhe me me shume gjase, do te mund te zgjerohej gjithnje e me shpejte. Kjo mund te vazhdonte madje aq larg e kete e quajme eBig Ripe e sa te shqite vertete edo gje e tei copetoje deri ne grimca me te imeta te mundshme.

E si mund tei biesh ne gjurme nje energjie per te cilen sedime gje fare, sedime nga se perbehet apo si funksionone Shkencetaret e kane nje plan: ata duan te dergojne ne Gjithesi nje satelit te pajisur me nje eip me ultra-rezolucion. Ai do te na mundesonte te kapim imazhet e dallimeve te ndrieimit te supernovave shume te largeta. Per here te pare do te modelohen zona gjigante te Gjithesise. Vetem me zbulimin e nje numri sa me te madh te supernovave te reja Perlmutter dhe ekipi tij mund te vertetojne forcen zgjeruese te Energjise se Erret. Me kete mision shkencetaret duan tei pergjigjen pyetejs se efare lloj energjie fshihet pas kesaj force misterioze, e cila eshte aq e fuqishme sa te mund ta shkaterroje Universin..
Ne Garching kane mberritur imazhet nga Very Large Telescope. Dr. Natascha Ferster Schreiber dhe ekipi saj kane goditur ne shenje. Ata me te vertete kane zbuluar nje glaktike. Por dieka eshte e euditshme: kjo galaktike me emrin aspak spektakolar MS 1512-cB58 eshte shume me e madhe see duheshte ne te vertete te jete. Ne vend qe te jete, ashtu sie pritet sipas terorise aktuale mbi Universin shume me e vogel, ajo ne forme dhe perimeter eshte gati sa Rruga jone e Qumshtit.

Poashtu edhe galaktikat tjera, te cilat i ka studiuar ekipi kontrollit, pohojne imazhin e habitshem: ato kane nje forme spirale, sillen rreth boshtit te tyre dhe jane gjigante. Si eshte e mundur, qe ne nje kohe relativisht te shkurter pas Shperthimit te Madh, ata te jene zhvilluar kaq shumee

Dr. Natascha Ferster Schreiber:
Kjo ka qene absolutisht e papritur. Keta jane vertet sisteme gjigante. Duken tamam si Rruga e Qumshtit, dhe ate menjehere pas Shperthimit te Madh. Ne prisnim te gjejme pjese te vogla, por ate qe shohim tani, eshte ata jane galaktika te pjekura, jane shume te renda dhe poashtu rrotullohen. Sipas teorise, kjo nuk duhet te ishte absolutisht keshtu. Per teorine kjo tani eshte nje sfide e madhe. Duhet bere edhe shume pune per tei kuptuar ne hollesi keta objekte.

Kozmologet kane ecur mjaf larg, deri ne cepat e Universit. Por ate eekane gjetur atje i ben ata te dyshojne ne te gjitha teorite e tyre. Energjia e Erret dhe Materia e Erret jane aq misterioze dhe, megjithe perpjekjete bera mbeten kaq te pastudiuara, saqe gjithe dijen mbi Kozmosin e vene serish ne pikepyetje.

Saul Perlmutter:
Mbase ndonjehere do arrime ne kufijte, ku aftesite tona te te kuptuarit do te duhet te jene aq te medha, saqe per kete do te duhej te kishim nje tjeter tru per ta kuptuar boten qe na rrethon.

edo pjese e Universit ka te kunderten e saj. Dhe keshtu, edo pergjigje e mundshme mbi krijimin e botes, sie duket hedh nje pikepyetje tjeter!

E perktheu nga gjermanishtja Bekim Qoku